Gender
Niet iedereen herkent zich in de opsplitsing man - vrouw of voelt zich aangetrokken tot personen van het andere geslacht. Wat is nu het verschil tussen gender en geslacht? Hoe geef je je leden en leiding genoeg ruimte om te ontdekken wie ze zijn, ook al wijkt dat (een beetje) af van die tweesplitsing? Voor wat staat de afkorting LGBTQIA+? Hoe kunnen jullie als KSA-groep bewuster omgaan met dit thema? Lees het allemaal op deze pagina.
Verruim je blik
Als KSA-groep kunnen jullie mee komaf maken met hokjesdenken en jullie blik op gender en seksuele oriëntatie verruimen. Deze basisbegrippen helpen jullie alvast hierbij:
- Geslacht/sekse: de biologische kenmerken die bepalen tot welk geslacht je behoort. Denk hierbij aan chromosomen, hormonen en geslachtskenmerken.
- Gender: de kenmerken, eigenschappen, talenten en verwachtingen die we toekennen aan vrouwen en mannen. Je wordt geboren met een (on)bepaald geslacht, maar gender krijg je mee vanuit de samenleving waarin je geboren bent.
- Genderidentiteit of psychologisch geslacht: de persoonlijke beleving van je gender. Je kunt jezelf identificeren als man, vrouw, beide of geen van beide.
- Genderexpressie: de uiting van je gender aan de hand van bijvoorbeeld kleding, spraak en gedrag.
- Seksuele oriëntatie: de romantische en seksuele aantrekking die je voelt tot anderen.
Goed om weten: misschien ben je het letterwoord SOGIESC al eens tegengekomen. Dit acroniem wordt vaak gebruikt en omvat 4 van de bovenstaande begrippen, namelijk seksuele oriëntatie, genderidentiteit en -expressie en 'sex characteristics' (geslacht/sekse).
Enkele verklarende woorden
Aan de hand van de bovenstaande basisbegrippen, zijn volgende definities tot stand gekomen.
Op het vlak van seksuele oriëntatie:
- Hetero: als hetero voel je je romantisch of seksueel aangetrokken tot personen van het andere geslacht.
- Holebi: holebi is een samentrekking van de termen homoseksueel, lesbisch en biseksueel. Als holebi voel je je niet of niet uitsluitend romantisch of seksueel aangetrokken tot personen van het andere geslacht.
Op het vlak van genderindentiteit:
- Cisgender: als je genderidentiteit overeenkomt met je biologische geslacht, ben je cisgender. Je genderidentiteit en je geslacht vallen dan samen.
- Transgender: als je genderidentiteit niet overeenkomt met je biologische geslacht, ben je transgender. Je genderidentiteit en je geslacht vallen dan niet samen. Je kunt bijvoorbeeld geboren zijn met vrouwelijke geslachtskenmerken, maar je niet (volledig) identificeren als meisje of vrouw.
- Non-binair: als je je niet thuis voelt in de binaire gendercategorieën 'man' of 'vrouw' en je je beter voelt bij een andere, niet-binaire, genderidentiteit, ben je non-binair. Je voelt je met andere woorden niet exclusief man of exclusief vrouw.
Op het vlak van geslacht/sekse:
- Intersekse persoon: als je geboren bent met fysieke geslachtskenmerken die niet volledig passen binnen de medische of maatschappelijke normen van mannelijkheid en vrouwelijkheid, ben je een intersekse persoon. Je lichaam vertoont dan zowel mannelijke als vrouwelijke kenmerken. Intersekse variaties zijn niet onder te brengen in 1 vaste categorie, maar bevinden zich op een spectrum met verschillende variaties.
LGBTQIA+
Dit is een letterwoord om seksuele, gender- en geslachtsdiversiteit aan te duiden. Soms zie je dat er LGB geschreven staat, een andere keer staat er dan weer LGBTQIA+. De plus staat dan voor alle personen en groepen die buiten de (cis)gender- en heteronorm vallen, maar niet onder 1 van de genoemde letters. De Q kan staan voor queer of questioning (zoekend). De keuze voor welke letters jullie gebruiken hangt af van doelgroep waarover jullie spreken. Soms kan dit een weloverwogen keuze zijn, soms gebruikt men meteen het volledige letterwoord om de volledige gemeenschap aan te spreken.
L = Lesbian: vrouw die zich romantisch en/of seksueel aangetrokken voelt tot andere vrouwen.
G = Gay: man die op mannen valt of algemene term gebruikt door LBQ-personen.
B = Bisexual: personen die op zowel hetzelfde als het andere geslacht vallen. Je hebt dan ook nog bi+. Dat is een koepelterm die aangeeft dat iemand op meer dan één genderidentiteit valt, maar niet beperkt tot man/vrouw.
T = Trans: trans kan staan voor transgender, mensen die zich niet thuis voelen in het lichaam waar ze in geboren zijn. Het kan ook staan voor transseksueel, die term werd vroeger gebruikt voor trans personen die kozen voor geslachtsbevestigende operaties, maar is volgens Cavaria verouderd taalgebruik met zelfs een negatieve bijklank omdat het niet inclusief is voor veel trans personen.
Q = Queer: overkoepelende term voor iedereen die zich niet heteroseksueel voelt.
I = Intersex: intersekse personen hebben geslachtskenmerken van beide geslachten en vallen dus niet binnen de klassieke tweedeling man/vrouw.
A = Asexual: aseksueel wil zeggen dat iemand zich zelden of nooit seksueel aangetrokken voelt tot iemand.
+: de plus staat voor alle andere geslachten, seksuele oriëntaties en genderidentiteiten dan degenen die hierboven vermeld staan.
Gelijkenissen en verschillen
De term LGBTI doet vermoeden dat je holebi’s, transgenders en intersekse personen in 1 groep kunt onder brengen. Maar net zoals in elke familie, zijn er ook binnen de regenboogfamilie naast gelijkenissen ook verschillen te vinden. Sommige mensen voelen zich bijvoorbeeld sterk met de regenboogfamilie verbonden, anderen dan weer helemaal niet.
De gemeenschappelijke deler tussen holebi’s, transgenders en intersekse personen is dat ze niet voldoen aan de maatschappelijke normen, met vooroordelen en discriminatie tot gevolg. De LGBTI-gemeenschap strijdt voor gelijke rechten en aanvaarding.
Het verschil tussen holebi’s, transgenders en intersekse personen is dat ze elk van een andere norm afwijken:
- Als holebi wijk je af van de norm om je aangetrokken te voelen tot personen van het andere geslacht.
- Als transgender wijk je af van de norm om je te identificeren met je biologische geslacht.
- Als intersekse persoon wijk je af van de norm om biologisch gecategoriseerd te worden als man of vrouw
Meer info?
Ben je op zoek naar meer informatie over seksuele oriëntatie, genderidentiteit of genderexpressie? Neem dan een kijkje op de onderstaande webpagina's.
